Ολα τα σήματα και τα μηνύματα από τα πολλά μέτωπα της ελληνικής οικονομίας, της παραγωγής, του εμπορίου και των αγορών είναι αρνητικά, δεν επιτρέπουν αισιοδοξία. Η κυβέρνηση ακριβώς επειδή νιώθει το βαρύ κλίμα ξέμεινε αυγουστιάτικα στην Αθήνα. Ο Πρωθυπουργός σχεδόν δεν ξεμύτισε και ο υπουργός Οικονομίας κ. Ι. Παπαθανασίου δεν πρόλαβε να πάει διακοπές. Πάλευε όλο τον Αύγουστο με τα νούμερα, αγωνιούσε και αγωνιά για τα άδεια κρατικά ταμεία, για τις δαπάνες που δεν μαζεύονται, για την αγορά που πνίγεται στις ακάλυπτες επιταγές και για τις επιχειρήσεις που βρίσκονται στο «κόκκινο».
Δεν είναι τυχαίο που έφθασε να φωνάζει, σε καιρό εκλογών, πως «πρέπει να κάνουμε όσα δεν έγιναν εδώ και δεκαετίες». Στις πιο ιδιωτικές συνομιλίες του δηλώνει ευθέως ότι «πρέπει να τα πούμε όλα όσο πιο ανοιχτά μπορούμε και ό,τι θέλει ας γίνει». Ουσιαστικά ο κ. Παπαθανασίου γνωρίζει από πρώτο χέρι ότι ο Σεπτέμβριος όντως θα είναι μαύρος και γι΄ αυτό σπεύδει να προαναγγείλει τη δυσκολία των συνθηκών και βεβαίως να προετοιμάσει την κοινή γνώμη για τις επώδυνες αποφάσεις που θα χρειαστεί να ληφθούν. Ο ίδιος ο Πρωθυπουργός την περασμένη Παρασκευή μίλησε για «δυσάρεστες αποφάσεις» και «ανηφορικό δρόμο», προλειαίνοντας και εκείνος το έδαφος για όσα σκληρά θα ακολουθήσουν, όπως και για τα πολιτικά διλήμματα που θα θέσει κατά το αμέσως προσεχές διάστημα. Ακριβώς λόγω της αναμενόμενης επιδείνωσης των οικονομικών συνθηκών η κυβέρνηση σπεύδει να τοποθετηθεί. Ο κ. Κ. Καραμανλήςδείχνει να επιταχύνει τα πράγματα. Ολες οι πληροφορίες τον φέρουν να βρίσκεται προ διλημμάτων και σημαντικών αποφάσεων.
Ο ανασχηματισμός και οι αλλαγές στις κρατικές επιχειρήσεις προετοιμάζονται ήδη από την περασμένη εβδομάδα και μαζί διαμορφώνεται το πλαίσιο της πολιτικής αντεπίθεσης, συγκροτείται δηλαδή ο κύκλος των ιδεών και των θεμάτων που θα επιδιώξει η κυβέρνηση να κυριαρχήσουν στην επερχόμενη και εμφανώς προπαρασκευαζόμενη εκλογική αναμέτρηση.
Στοιχεία του πλαισίου αυτού ήδη παρουσίασαν οι κκ. Καραμανλής και Παπαθανασίου. Πρόκειται, επί της ουσίας, για στρατηγική «ηρωικής εξόδου», μέσω της οποίας επιδιώκεται η συγκράτηση των δυνάμεων και η φθορά του αντιπάλου και η διαμόρφωση συνθηκών ταχείας επανάκαμψης στην εξουσία. Ετσι στο εξής η κρίση θα περιγράφεται, τα περισσότερα θα αποδίδονται σε αυτήν και οι διαρθρωτικές αλλαγές, τα μέτρα και οι άλλες πολιτικές, υποτίθεται, ότι θα κατατείνουν στο ξεπέρασμα της κρίσης. Στη βάση αυτού του πλαισίου το οποίο μάλλον θα παρουσιασθεί με επισημότητα στη Θεσσαλονίκη ο κ. Καραμανλής θα ζητήσει τη συναίνεση της αντιπολίτευσης. Και αν δεν τη λάβει, που είναι το πιθανότερο, θεωρεί ότι εξασφαλίζει το άλλοθι της πρόωρης προσφυγής στις κάλπες. Ετσι πιστεύει πως θα μπορεί να κατηγορεί τον κ. Γ. Παπανδρέου ότι δήθεν αυτός συντηρεί το φθοροποιό κλίμα μιας παρατεταμένης προεκλογικής περιόδου και δεν αφήνει την κυβέρνηση να αντιμετωπίσει απρόσκοπτα την κρίση.
Αστεία πράγματα. Η κυβέρνηση Καραμανλή καταδιώκεται από τα αδιέξοδα της οικονομίας και από την παταγώδη αποτυχία της. Κινδυνεύει, όπως πάει, να χάσει και τα τελευταία αποθέματα αξιοπιστίας και σπεύδει να καλυφθεί έναντι των επερχομένων. Κάτι που γνωρίζει ο κ. Παπανδρέου και για τούτο διεκδικεί εκλογές το ταχύτερο. Ξέρει ο πρόεδρος του ΠαΣοΚ ότι κάθε μέρα που περνά τα πράγματα χειροτερεύουν και πως όλο το βάρος διαχείρισης της κρίσης, με τα βασικά εργαλεία πολιτικής υπονομευμένα, θα μεταφερθεί σε εκείνον. Στο κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης εργάζονται ακριβώς με βάση το χειρότερο δυνατό σενάριο. Αναμένουν ότι θα παραλάβουν όχι απλώς καμένη γη αλλά ολόκληρη την οικονομία, δημόσια και ιδιωτική, ναρκοθετημένη. Οι επιτελείς του κ. Παπανδρέου, οι ομάδες των εμπειρογνωμόνων, όλοι οι κύκλοι παραγωγής πολιτικής εκκινούν από χαμηλή βάση, με τους ελάχιστους διαθέσιμους πόρους, τα κρατικά ταμεία αδειανά, το ΕΣΠΑ διαμοιρασμένο και τα χρέη στα ύψη. Ηδη υποβάλλονται σε άσκηση λεπτής ισορροπίας και αναζητούν λύσεις και συνθέσεις σε περιβάλλον προβληματικό, πολύ χειρότερο από εκείνο που παρέλαβε ο Ανδρέας Παπανδρέου το 1993. Ο εκπρόσωπος του ΠαΣοΚ κ. Γ. Παπακωνσταντίνου , όταν ερωτάται για αυτήν την τόσο σύνθετη και δύσκολη προετοιμασία απαντά πως «στο ΠαΣοΚ γίνεται επεξεργασία σε βάθος», βεβαιώνοντας ότι «υπάρχουν οι εμπειρίες,όπως και ικανά πρόσωπα, με γνώσεις καιδυνατότητες, αντιμετώπισης τέτοιων έκτακτων συνθηκών». Το σίγουρο είναι ότι στο κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης δεν τρέφουν αυταπάτες. Γνωρίζουν ότι η επόμενη δική τους ημέρα θα θυμίζει πορεία σε έρημο γη και θα απαιτήσει υπομονή, αντοχές και διαρκή προσπάθεια. Γι΄ αυτό και συστηματικά αποφεύγουν τις πολλές δεσμεύσεις και υποσχέσεις.
Oι τραπεζίτες και οι επιχειρηματίες από την πλευρά τους κάθονται σε αναμμένα κάρβουνα. Διαισθάνονται ότι οδεύουμε προς «μια σταδιακή, αλλά επιταχυνόμενη, επιδείνωση των οικονομικών συνθηκών», η οποία δεν θα επιτρέψει στην Ελλάδα να απολαύσει τις ευεργετικές ακτίνες του ήλιου της ανάκαμψης, που αρχίζει δειλά δειλά να ξεπροβάλλει από τον ορίζοντα των μεγάλων βιομηχανικών χωρών της Δύσης και της Ανατολής. Τόσο ο πρόεδρος της Τράπεζας Πειραιώς κ. Μιχ. Σάλλας όσο και ο αναπληρωτής διευθύνων σύμβουλος της Εurobank κ. Νικ. Καραμούζης δεν κρύβουν ότι η ανάκαμψη διεθνώς θα είναι αργή και το πιθανότερο είναι ότι εδώ δεν θα έλθει πριν από το 2011. Τα μηνύματα που λαμβάνουν από τη σχεδόν καθημερινή επαφή τους με τα νοικοκυριά και την κατανάλωση δεν είναι τα καλύτερα. Παρατηρούν ότι οι παραγγελίες υποχωρούν, ότι η δραστηριότητα πέφτει και ότι άπαντες αυτοπεριορίζονται, σε μια προσπάθεια να περιορίσουν την έκθεσή τους σε δανεισμό και σε μη αποδοτικές δαπάνες. Είναι αυτή η αλυσίδα αποτέλεσμα της γενικευμένης υποχώρησης των προσδοκιών, η επιμήκυνση της οποίας κατεβάζει τους ρυθμούς οικονομικής δραστηριότητας, επηρεάζοντας τους πάντες. Εξαιτίας αυτών των συνθηκών μεγάλη είναι η ανησυχία στους κύκλους των τραπεζιτών και των επιχειρηματιών για το μέλλον. Εκφράζουν φόβους για διαμόρφωση αδιέξοδων συνθηκών τον προσεχή χειμώνα. Οι περισσότεροι πιστεύουν ότι το επικρατήσαν την τελευταία δεκαπενταετία μοντέλο της υπερκατανάλωσης και της υπερανάπτυξης της οικοδομής, μέσω της ανέτως προσφερόμενης από το τραπεζικό σύστημα χρηματοδότησης, έχει τελειώσει. Η κρίση άλλαξε τις σχέσεις, οι επισφάλειες δεν γίνονται πια ανεκτές πουθενά στον κόσμο, το μοντέλο της «οικονομίας των δανεικών» δεν περπατάει, δεν υποστηρίζεται. Και επιμένουν πως χρειάζεται η ανακάλυψη ενός νέου εξωστρεφούς μοντέλου ανάπτυξης, που θα ευνοεί τις εξαγωγές και την προσέλκυση ξένων επενδύσεων. Χωρίς πόρους από το εξωτερικό, όπως λένε, η χώρα θα περιπέσει σε τέλμα διαρκείας.
Βάσει των παραπάνω παραδοχών και επειδή η ελληνική κρίση είναι διπλή, δημοσιονομική και παραγωγική, ο ευρύς κύκλος των οικονομικών εμπειρογνωμόνων συμφωνεί ακριβώς στην ιδέα ενός πιο εξωστρεφούς και πιο λιτού μοντέλου οικονομίας, που θα καταναλώνει λιγότερο και θα παράγει περισσότερο. Αυτή είναι η πρόκληση τούτης της εποχής για την Ελλάδα. Για την επικράτησή του θα απαιτηθούν πειθαρχίες, συναινέσεις και αποφάσεις από στέρεες πολιτικές ηγεσίες που δεν θα ομνύουν, όπως ο κ. Καραμανλής, στο μικρότερο κράτος και στη μείωση των ελλειμμάτων και από την πίσω πόρτα θα αυξάνουν τον αριθμό των δημοσίων υπαλλήλων κατά 100.000 σε πέντε χρόνια.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου